علت عدم انطباق تاریخ کنونی کریسمی (25 دسامبر)
و یلدا (21 دسامبر):
گاهشماری در اروپا از صدها سال پیش از میلاد متداول بود ولی تقویم دقیقی وجود
نداشت. در سال 46 قبل از میلاد که به آخرین سال اغتشاش تقویمی مشهور است (Last
year of confusion) به دستور جولیوس سزار، منجم اسکندریه ای به نام Sosigenes
تقویمی بر اساس گاهشماری شمسی مصری ها تهیه کرد.
بر مبنای این تقویم که در آن سال 365 روز و شش ساعت فرض می شد، 25 مارس روز اول بهار به حساب می آمد. به این ترتیب هنگام اعلام برابری مذاهب و آغاز برگزاری جشن کریسمس اول زمستان با روز 25 دسامبر مطابق بود. و طبیعتا جشن کریسمس و یلدا نیز در شب 25 دسامبر برگزار شد.
در اولین کنفرانس جهانی مسیحیت که به توصیه ی کنستانتین در سال 325 در Nicaea نزدیک قسطنطنیه برپا گردید با این عنوان که به علت دقیق نبودن چهار تاخیر در تقویم به وجود آمده است آن را تغییر دادند و 21 مارس را اول بهار اعلام کردند. در نتیجه اول زمستان با روز 21 دسامبر منطبق شد ولی ضرورتی نبود که تغییری در تاریخ کریسمس داده شود و احتمالا ترجیح داده می شد که کاملا خاطره ی شب یلدا از اذهان زدوده شود. امروزه در کمتر منبعی به ریشه و تاریخ واقعی روز کریسمس اشاره می شود.
تغییر و تصحیح تقویم بار دیگر در قرن شانزدهم انجام گرفت. در سال 1582 به دستور پاپ گرگوری سیزدهم روز بعد از چهارم اکتبر، روز 15 اکتبر اعلام شد. پس از گذشتن متجاوز از چهار قرن این فرمان و دستورات دیگر از جمله قرار دادن اول ژانویه به عنوان اولین روز سال به صورت کلی مورد قبول مردم واقع شده است ولی هنوز هم قسمت هایی از کلیسای ارتدکس این تقویم و پیشنهادهای کنفرانس (نیسه آ) را قبول ندارند و تاریخ های مذهبی را بر مبنای تقویم (جولین) حساب می کنند.
در ایران پس از گذشت چند هزار سال هنوز هم شب یلدا به عنوان یک سنت و آیین قدیمی و بدون توجه به سابقه ی اصلی آن جشن گرفته می شود.
