زنی که تازه زایمان کرده است تا چهل روز و در بعضی فرهنگ ها تا هفت یا ده روز به عنوان زن زائو ، زاچ یا زاج نامیده می شود. مادران و مادر بزرگ ها، روزهای اول بعد از زایمان را بسیار مهم می دانستند و معتقد بودند که رسیدگی به مادر ونوزاد در این روزها از بسیاری از بیماری ها و آسیب های احتمالی در آینده به آنها جلوگیری می کند.
در ده روز اول زایمانتان از آب استفاده نکنید و برای رفع تشنگی از چایی استفاده کنید . آب باعث میشود زن زائو شکم بیاورد و از ریخت می افتد
توصیه های گذشتگان ما برای زن زاج
زن زاج و نوزاد او تا روز دهم حمام نرود و در روز دهم و چهلم طبق آدابی که هم در رساله توضیح المسائل و هم در مفاتیح الجنان آمده است، غسل نفاس انجام دهد.
زن زاج حتی در تابستان لباس آستین بلند، روسری و جوراب بپوشد.
چای و دم نوش هایی که طبع گرم دارند مصرف شود مثل چای زیره، چای زنجفیل و…
از خوردن غذاهایی که نفخ زا هستند خودداری کنند چرا که نفخ از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود و سبب دل درد او خواهد شد.
آب و مایعات بیشتری بنوشند. سعی کنید از خوردن نوشیدنی های سرد و تگرگی جدا خودداری کنید.
زن زاج در تابستان مقابل باد پنکه یا کولر قرار نگیرد.
اگر امکان دارد شکم زائو را ببندید تا زودتر به حالت طبیعی خود بازگردد.
استراحت بیشتری داشته باشد و کارهایی که با شستشو و آب سر و کار دارد کمتر انجام دهد.
اجسام سنگین بلند نکند.
سر و صدای زیادی در اطراف زائو باعث سردرد او می شود چنان چه قدیمی ها توصیه می کردند که مدت زمان دیدن و ملاقات زائو را کوتاه کنید و چند دقیقه بیشتر به طول نینجامد.
زن زائو را حتی برای چند ساعت تنها نگذارید.
زن زاج باید غذاهای مقوی بخورد تا شیر کافی داشته باشد و نیروی از دست رفته ی او در هنگام زایمان دوباره به او بازگردد غذاهایی مانند:
تخم مرغی که در روغن حیوانی یا زرد هم خورده و پخته شود.
گوشت بره را در شیشه درب فلزی بریزید، کمی نمک بزنید. درب شیشه را ببندید. شیشه را در قابلمه ای که تا نیمه آب سرد دارد قرار دهید. سپس حرارت را کم کنید تا گوشت داخل شیشه به آرامی بپزد. هم گوشت و هم آبی که گوشت از خود پس می دهد خوراک مقوی خواهد بود.
جگر و گوشت کبابی
زیره تو یا کاچی که در برخی نقاط کشور می پزند.
سوپ یا خوراکی که با خروس و مرغ محلی تهیه شود.
علویه میری
