میرزا آقا خان نوری
میرزا نصر الله خان نوری معروف به میرزا آقا خان و ملقب به اعتماد الذوله :
باهوش - با استعداد -چرب زبان - حاضر جواب - پررو - موقع شناس و پشت هم انداز بود .
از هیچ چیز باک نداشت . او در بد گویی و توطعه در حضور شاه بسیار ماهر بود و حتی از پدرش هم پیش شاه بذگویی میکرد .
هفت سال صدارت کرد و تنها کاری که انجام داد کوتاه کردن کلاه افسران نطامی بود . کلاهشان را از کلاه افراد کشوری متمایز میکرد .
از افراد موثر در برکناری و قتل امیر کبیر همین میرزا آقا خان بود .
که بعد از قتل امیر کبیر دومین صدر اعظم ناصرالدین شاه بود .
مردی که در نهایت جنازه اش در کربلا در صحن مسجدی دفع شده که از ثلث اموال امیر کبیر ساخته شده بود.
نام پدر : میرزا اسد الله از اهالی نور مازندران بود .
خانواده اش برای اولین بار در زمان آغا محمد خان وارد دربار قاجار شدند .
زمانی که آغا محمد خان مشغول جمع اوری لشگر بود پدرش وارد لشگر او شد .
در این میان میرزا آقا خان که کوچکترین فرزند خانواده بود موفق ترین فرزند به حساب میامد . وارد خدمت نظام شد و در سن بیست سالگی بعد از فوت پدرش ابتدا لشگر نویس و بعد لشگر نویس باشی شد .
در زمانی که محمد شاه ناخوش و علیل بود میرزا اقا خان با ملک جهان خانم مهد علیا روابط سری پیدا کرذ .
حاجی میرزا ؟آغاسی صدر اعظم وقت از رابظه ی او با خانم با خبر میشود و میرزا آقا خان با حاجی میرزا آغاسی صدر العظم در گیر میشود .
به دستور حاجی آقا خان را پانصد چوب میزنند و به کاشان تبعیدش میکنند .
محمد شاه فوت میکند .
مهد علیا تا آمدن ناصرالدین شاه از تبریز به تهران خودش اداره ی کشور را به دست میگیرد .
میرزا آغا خان که با خانم از قبل سر و سری داشت و خانم وعده صدارت به او داده بود به تهران میاید و مهد علیا او را به عنوان مشاور مخصوص خودش انتخاب میکند .
او تا رسیدن شاه به تهران از ترس جانش به سفارت انگلستان پناه میبرد ار ترس جانش و تابعیت این کشور را میگیرد .
اقا خان انتطار داشت با روی کار اومدن شاه جدید بتواند مقام صدارت را از آن خودش بکند اما ناصرالدین شاه با صدر العطم خود یعنی میرزا تقی خان امیر کبیر وارد پایتخت میشوذ .
میرزا آقا خان نا کام ماند .
امیر کبیر سعی داشت میرزا آقا خان را از دربار دور نگه داره اما :
با فشار مهد علیا مجبور شد اسمن مقام نیابت خودش را به آقا خان بده
اما:
هیچ وقت او را در امور مملکت دخالت نمیداد . البته بعدها با شیطنت افراد و بعضی رفتارهای امیر رابطه اش با امیر کبیر بهم میخوره و مهدعلیا میرزا آقا خان نوری با حمایت همه جانبه انگلستان در جایگاه قدرت قرار میگیرند .
آنها وانمود کردند که امیر کبیر کمر به نابودی قاجاریه بسته بعد از سه سال و دو ماه صدارت با استقلال امیر کبیر دستخط عزل و دستور اقامت در کاشان را از ناصرالدین شاه دریافت کرد و به جای او میرزا آقا خان نوری که قبلا لقب اعتمادادوله گرفته بود را صدراعظم جدید شد .
امیر کبیر را در فین کاشان در دیماه 1230 شمسی به قتل رساند .
بعد از امیر کبیر آقا خان تغییرات وسیعی انجام داد تمام مشاغل و مناسب مهم مماکتی را به فرزندان و بستگان خودش داد .
شاه را به عیش و لهو و لعب ترغیب میکرد . میرزا آغا خان به نشانه های تجدد به کلی مخالف بود و حتی اگر فرزندان و نواده های خودش را هم به دارالفنون میفرستاد به علت تظاهر بوذ .
او حاضر نبود کشور را برای شرایط جدید آماده کنه و تنها کار ی که انجام داد این بود که کلاه افسران نظامی را کوتاه کرد .
برای انگلستان دوران صدارتش دوره ی پیشرفت تحکیم نفوذسیاسی اقتصادی و نطامی بود و اون چه عاملان این دولت میخواستند انجام شد .
بزرگترین ضربه ای که به ایران وارد شد جدایی هرات از ایران
شاه از بی کفایتی های صدر اعطم به تنگ آمده بود شروع به تجزیه کارها و کوچک کردن صدارت کرد .
تاجایی که وزارت داخله در دست صدر اعطم بود .
ناصرالدین شاه به خاطر اخلال و فسادی که در امور مملکت ایجاد شده بود میرزا آقا خان را در شهریور 1237 از صدارت برکنار کرد .
شاه در دستخطی نوشت :
شما از عهده ی خدمات ما برنیامدید و در این بین خطاها اتفاق افتاد و کم کم امور دولت معوق ماند .
دستور به کنار گیری داد و تمام خویشاوندانش را از سمت برکنار کرد .
در خانه ی خودت در نهایت اطمینان و امنیت آسوده باشید مطمین باش از طرف ما یقینا به جز التفات در حق شما ابدا اقدامی نخواهد شد .
یعنی نمیکشمت
میرزا آقا خان :
پس از عزل به ملک خود در روستایی آدران رباط کریم رفت .
ناصرالدین شاه دوست علی خان معین الممالک را مامور میکنه که :
اثاثیه صدارت مثل جبه مروارید دوز و قلم دان وعصای مرسع از آقا خان پس بگیرد .
ناصرالدین شاه لقب اعتماداذوله را هم ازش گرفت .آقا خان حتی ملک خود واقع در آدران را که عمارت خوبی بود به دولت واگذار کنه
او در تبعید یزد و اصفهان و قم آخرای عمر را سپری کرد .در 28 اسفند 1243 خورشیدی در 58 سالگی فوت کرد و در صحن مسجدی در کربلا
که از ثلث اموال امیر کبیر ساخته شده بود دفن شد .
باسپاس از شما
م
