سردر باغ ملی،
از بناهای به جا مانده از دوره قاجار می‌باشد که در سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ توسط جعفر خان کاشانی نوسازی شده و اکنون یکی از نمادهای شهر تهران است درخیابان سپه پیشین (امام خمینی کنونی)، در ضلع شرقی وزارت امور خارجه و در ضلع غربی اداره پست زمان رضا شاه جای گرفته است.
میدان مشق از بزرگترین میدان های نظامی بوده در حدود ۴۰۰ متر طول و ۴۰۰ متر عرض داشته است سربازخانه مرکزی در آن واقع بوده و نظامیان در آن مشق نظام می کردند. این میدان در زمان فتحعلی شاه قاجار بنیاد نهاده شد و در دوره ناصرالدین شاه تجدید و توسعه یافت.
در آن زمان میدان مشق دروازه‌ای زیبا پیدا کرد با یک درب دولنگه و دو طاق نمای مسدود که به صورت پخی بود، در ضلع جنوب شرقی میدان یعنی در شرق دروازه و سردر کنونی ایجاد گردید که به «سر در ناصری» معروف شد و بعضی مواقع ناصرالدین شاه از بالای آن به تماشای مشق نظامیان مشغول می شد.
از وقایع مهم این میدان می توان به اعدام میرزا رضا کرمانی قاتل ناصرالدین شاه و نیز اعدام شیخ فضل الله نوری اشاره کرد.
ویژگی‌های سردر باغ ملی
سر در باغ ملی و پس از آن ساختمان‌های مجاور آن به دستور مستقیم رضا شاه و توسط جعفر خان کاشانی و کمک آلمانی‌ها (پیش از بر افروخته شدن آتش جنگ جهانی دوم در تهران که پایتخت بود ساخته شد. این سردر در جانب شرقی سر در قبلی و با همان ابعاد و شکل ظاهری ساخته شد و پس از آن سر در قبلی ویران گردید.
سردر دارای یک گذرگاه بزرگ از میان و دو پیاده‌رو در طرفین است. در نمای خارجی شامل اشعاری از ندیم الملک، نقوش کاشی‌کاری شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته‌اند، پلنگ، شیر و خورشید،تیر بار و گلوله‌های توپ به چشم می‌خورد.
نمای داخلی دارای این نقوش است: صحنه تسخیر تهران در کودتای 1299 در نزدیکی دروازه و برج و باروهای تهران نگاره تمام قد سربازان لژیون قزاق، مسلسل و نقوش فرشته پیروزی که کم و بیش از حجاری‌های طاق بستان اقتباس گردیده است.
هر سه درب دارای دروازه‌های چدنی است که در قورخانه تهران توسط استاد محمد علی کرمانی ساخته شده است.
با ساختن ساختمان‌های مجاور، بخش جانبی ساختمان و کتیبه پوشانیده شد. در زمان جمهوری اسلامی اقدام به پاک کردن نشان شیر و خورشید از میان پرچم ایران، دو طرف بالای سردر (نمای درونی و بیرونی) و نیز درون هلالی‌ها کردند. همچنین نیم‌تنه فلزی رضاشاه از بالای درب چدنی برداشته شد.
عمارت سردر باغ ملی مربوط به اواخر دوره قاجار است و در تهران ، خیابان امام خمینی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا به عنوان دروازه ورودی به میدان مشق که محوطه‌ای نظامی و در اختیار قشون بوده، ساخته شد. چندی پس از ساختن این دروازه، طرح برپایی نخستین باغ همگانی (پارک) شهر تهران (به نام باغ ملی) در زمین‌های درون میدان مشق برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی شد و از این رو نام دروازه میدان مشق به سردر باغ ملی دگرگون شد. با این حال باغ ملی چند سال بیشتر دوام نیاورد و در محوطه آن، ساختمان‌هایی از جمله ساختمان وزارت امور خارجه، کتابخانه ملی و موزه ایران باستان ساخته شد. اما نام این باغ بر سر دروازه میدان مشق پا برجا ماند و سردر باغ ملی در جایگاه نمادی از معماری آن دوره در یادها باقی ماند
