آریو برزن سردار ایرانی که در مقابل اسکندر تا آخرین نفس ایستاد
نام سردار ایرانی بود که در برابر سپاه اسکندر مقدونی ایستادگی کرد
و خود و سربازانش تا واپسین تن کشته شدند.
نام آریوبرزن در پارسی کنونی آریابرزین هم گفته میشود به معنی ایرانی باشکوه‌است
درست معلوم نشده نبرد اسکندر مقدونی و آریو یرزن کجا بوده
گفته میشود
در چند جای گوناگون حدس میزنند نبردشان در جائی از کهکیلویه و بویر احمد باشد
.اسکندر آشنائی به این منطقه نداشت واسه همین به سود پارسیان بود
ولی یک چوپان که اسیر اسکندر بود گفته است راه گذر از کوهستان را به مقدونیان نشان میدهد و اسکندر میتواند آریوبرزن و یارانش را به دام اندازد .
گفته می شود اسکندر پس از پایان جنگ آن چوپان را به جرم خیانت میکشد .
آریوبرزن
با ۴۰ سوار و ۵۰۰۰ پیاده خود را بی‌پروا به سپاه مقدونی رسانده و شمار
بسیاری از یونانیان را کشته و خود نیز تلفات بسیاری داد
اما موفّق گردید از محاصرهٔ سپاه مقدونی بگریزد.
چون از محاصره بیرون آمد خواست تا به کمک پایتخت بشتابد و آن را پیش از
رسیدن سپاه مقدونی اشغال کند.
اما لشکر اسکندر که از راه جلگه به پارس
رفته بودند،مانع او شدند.
در این هنگام وی به مخاطرهٔ سختی افتاد، ولی
راضی نشد تسلیم گردد.
گفته میشود ایستادگی آریوبرزن یکی از چند ایستادگی انگشت شمار در برابر سپاه اسکندر بوده‌است.
بر پایه یادداشتهای به دست آمده از کالیستنس تاریخ‌نگار اسکندر، 12 اوت سال ۳۳۰ پیش از میلاد،
نیروهای اسکندر مقدونی در پیشروی به سوی پرسپولیس (تخت جمشید ) پایتخت آن زمان ایران ،
در یک منطقه در بند پارس که منطقه‌ای کوهستانی و سخت‌گذر است متوقف شدند
و در این منطقه درگیری
میان اسکندر و آریو برزن رخ داد.
به گفته اسکندر بعد از ورود به سرزمین
ایذج خورشید را به مدت سه شبانه روز بچشم ندیدم بعلت انبوه درختان و ازدیاد
باران.
اسکندر با یک هنگ ارتش ایران که شامل ۵۰۴۰تا ۵۰۰۰ نفر بود به
فرماندهی آریو برزن رو به رو شد.
این هنگ چندین روز مانع ادامه پیشروی ارتش
ده‌ها هزار نفری اسکندر شده بود
که مصر --بابل--و شوش پیشتر گرفته بود و در سه جنگ، داریوش سوم راشکست و فراری داده بود.
سرانجام این هنگ با محاصره کوهها و حمله به
افراد آن از ارتفاعات بالاتر از پای درآمد
و فرمانده آن آریوبرزن نیز کشته افتاد.
سردار ایرانی آریوبرزن که در ۱۲ اوت برابر با ۲۱ مرداد از میهنش دفاع کرد،
آریوبرزن یک سردار ایرانی ضد ظلم، ضد تجاوز و ضد اشغالگری
