نام ---------------تموچین
تولد ------------- 1162 تا 1167
نام پدر -----------یسوگی --رئیس قبیله ی کباد از خاندان برجی گین
زادگاه ------------هنتیی مغولستان
محل مرگ -----------قنگشوی شیان
دو همسر اختیار کرد 1- بورته 2- کنجا
در سیزده سالگی پدر خود را از دست داد .
آن زمان تاتار و مغول هر کدام رئیس قبیله جداگانه ای داشتند و همیشه بینشان خصومت بود .
پس از مرگ پدر خیلی رنج کشید و چند بار به زندان افتاد
بعد از مرگ پدرش اقوامی که از او پیروی میکردند از او روی برگرداندند و با خانواده ی او هم خصومت کردند .
او تنها بود و سر انجام به یکی از دوستان قدیمی پدرش پناه برد
و او هم او را به گرمی پذیرفت نامش اونگ خان بود و او را در میان قبیله اش جای داد
آنها باهم پیمان بستند و در جنگها شرکت کردند و دشمنانش را شکست داد
از جمله برادر اونگ خان که در مقام مخالفت بود جنگید و او را شکست داد
قبایل و اقوام تایجوت و سالجوت و قنقرات و جلایر و تاتار تا تسلط تموچین و دولت خواهی او را با اونگ خان دیدند به جنگ با ایشان بر آمدند
آن زمان با هم قسم سنگینی یاد کردند و قسمشان این طور محکم بود که ...
آنها بنابر باورهای دینی خود اسب و گاو و قوچ و سگ آوردند و کشتند
و گفتند اگر خلاف پیمان خود عمل کنند این چنین کشته خواهند شد
تموچین و اونگ خان از این قسم آگاهی پیدا کرده و به جنگ با آنها برخاستند و آنها را شکست دادند
تموچین هفت سال با اونگ خان بود ...به خاطر این دوستی بسیار به او حسادت میکردند و در صدد بد گوئی بر آمدند
اما او گوش نمیداد چون میدانست که تمام حرفهای آنها از حسادت است
تا این که پسر اونگ خان سنگون را هم بر ضد تموچین کردند و بدینوسیله توانستند بین آنها تفرقه بیندازند
تموچین و اونگ خان جنگ سختی بینشان در گرفت و به شکست اونگ خان
اونگ خان بعد از شکستش از تموچین آواره گشت و بدست دشمن دیرینش رئیس قوم تایمون کشته شد
پسرش هم از مملکت پدریش آواره گشت .و در کاشغر کشته شد
ولین تصمیمی که چنگیزخان پس از رسیدن به رهبری می‌گرد، آماده کردن ارتش
برای حمله به تاتارهایی است که پدرش را به قتل رساندند.
جنگی که میان
لشکریان چنگیز و تاتارها در این میان بیشتر بود.
تاتارها تا جایی که توان
داشتند در مقابل چنگیزخان جنگیدند.
چنگیزخان به سربازانش دستور داده بود هر تاتاری با هر سن و سالی دیدند به قتل رساندند.
چنگیز در بیست سالگی ناپدید میشود و ده سال ناپدید میشود و تاریخ دانان نمیدانند این ده سال غیبش برای چه بود
این مسئله در پرده ابهام باقی ماند
در حمله ی چنگیز به ایران،محمد خوارزمشاه که تاب مقاومت نداشت به جزیره ی آبسکون(واقع در دریای خزر)میگریزد و همانجا میمیرد.
پسر شجاع او،جلال الدین،در برابر هجوم مغولان ایستادگی میکند.
چنگیزخان هم در وصف جلال الدین به فرزندان و سپاهیان خود میگوید:
که اگر فرزندی باشید ، باید اینگونه باشد.
حمله چنگیزخان مغول چنان دهشتناک و بیرحمانه بود که خیابانهای نیشابور «که مهد علم و دانش و نوآوری آن زمان بود،
تبدیل به جویبارهای خون گردید،
و از سران مردان و زنان و کودکان هرمهائی ساخته شد،
و حتی به سگ‌ها و گربه‌های شهر نیز رحم نکردند.
چنگیز چند همسر اختیار کرد از همسر اولش چهار پسر داشت ....چنگیزخان همچنین زن‌های بسیار داشت ولی مشهورترین ایشان پنج تن بودند،
(بورته فوجین، کنجاخاتون، جاکمبو، دختر تایر اورسون و دختر تایانگ‌خان).
چنگیز تمام ممالک مفتوحه را بین پسران و برادرش تقسیم نمود، کار صید و شکار
را که در میان مغولان کاری بسا شگرف و پسندیده بود به پسر بزرگش جوجی
سپرد.
اور یاسا و یارغو یعنی قضاوت و دادگستری و کیفر گناهکاران را به جغتای داد و امور سپاه را
تولی تفویض کرد و اوکتای را به جانشینی تعیین کرد.
بعد از آنکه حدود مملکت وسعت یافت برادرش اوتچکین را به ملک چین فرستاد ..........
جوجی پسر بزرگش پیش از پدر مرد
اوگتای پسر سوم او بعد از مرگ پدر به جای او نشست
