اسرار ازل را نه تو دانی و نه من ----وین حرف معما نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو ----چون پرده برافتد نه تو مانی و نه من
بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی باد
حکیم عمر خیام زاده ی 28 اردیبهشت 427 در نیشابور
عمر خیام در سدهٔ پنجم هجری قمری در نیشابور زاده شد.
فقه را در میان‌سالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت؛ حدیث -تفسیر --فلسفه --حکمت ---و ستاره شناسی را فرا گرفت
در سال 449 هجری قمری تحت حمایت و سرپرستی ابوطاهر قاصی القضات سمرقند کتابی در باره ی معادله های درجه ی سوم به زبان عربی نوشت از آن جا با خواجه نطام الملک طوسی رابطه ای خوب داشت .
این کتاب به خواجه تقدیم شد .
نام کتاب رساله فی البراهین علی مسائل الجبر و المقابله ......
خیام به دعوت سلطان جلال الدین ملک شاه سلجوقی ووزیرش به اصفهان میرود .
سرپرستی رسدخانه ی اصفهان را به عهده بگیرد . 18
سال در آن جا میماند به مدیریت او رنج ملکشاهی تهیه میشود و در همین سالها طرح اصلاح تقویم را تنظیم میکند .
تقویم جلالی را تدوین کرد که به نام جلالدین ملک شاه شهره پیدا کرد .
پس از مرگ ملکشاه این گاه شماری کار بستی نیافت
این دوران به عنوان اختر بین در دربار خدمت میکرد با وجودی که به اختر بینی اعتقادی نداشت .
او مهم ترین و تاثیر گذارترین اثرش ریاصی خود به نام رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدی را مینویسد .
که در آن خطوط موازی و نطریه نسبت ها را شرح میدهد .
او سلطان سنجر که آن زمان ابله گرفته بود را معالجه میکند . سلطان سنجر پسر ملک شاه بود که در کودکی ابله گرفته بود
خیام زمانی مورد بی مهری قرار میگیرد که ملک شاه میمیردو نظام الملک کشته میشود
پس از این حوادث کمک مالی به رصد خانه قطع میشود .
در سال 479 خیام از اصفهان به مرو که به عنوان پایتخت جدید سلجوقیان انتخاب شده بود می رود .
گفته میشود رساله های میزان الحکم وقسطاس المستقیم را آن جا نوشته است .
خیام هرگز زن نگرفت و هیچگاه زن برنگزید و هیچ فرزندی از او باقی نماند
او در نیشابور در سال 517-520 هجری قمری درگذشت ....
مقبره اش در نیشابور است در باغی که آرامگاه امامزاده محروق در آن واقع شده است قرار دارد
