اولین نور شناس جهان
ابو علی محمد بن هیئم بصری در سال 342 هجری شمسی در بصره به دنیا آمد
خواندن و نوشتن و ریاضیات را در شهر خود آموخت .
و بهد از آن به بغداد رفت و در زمینه ی فیزیک و نجوم و ریاضی به تحقیق مشغول شد
او با مطالعه ی آثار دانشمندان بزرگ یونان در دوران قبل از میلاد و دانشمندان مسلمان پیشین و به کمک تحقیقات و آزمایش های خود توانست دانش شناخت نور را کاملا دگرگون کند
او همچنین توانست آن را در قالب علمی منطم و مشخص ارائه دهد .
در زمینه ی فیزیک --ریاصثیات --نجوم و پزشگی حدود 200 جلد کتاب نوشته است .
معروفترین کتابش المناظر است . موضوع این کتاب رفتار نور ---نحوه ی انتشار نور و تشکیل سایه ---- اتاق تاریک ---ساختار چشم ---خطای دید --- رنگها ----قوانین بازتاب نور از انواع آیینه ها شکست نور در محیط های مختلف و...است .
ترجمه ی لاتین این کتاب با نام opticsمایه ی پیشرفت های زیادی در روش های تجربی در میان دانشمندان غربی شد . و ان را به منبعی ارزشمند در علم نور تبدیل کرد .
نتایج کارهای ابن هیئم در زمینه های نور شناسی را دانشمندانی چون کپلر --اسنل ---فرماودکارت مبنای تحقیقات خود در این زمینه قرار دادند .
اولین کسی بود که نور را به عنوان پدیده ی مادی معرفی کرد و معتقد بود که :
انتقال منور از نقطه ای به نقطه ی دیگر پدیده ای زمان بر است و در لحطه اتفاق نمی افتد
اولین کسی بود که : مفهوم پرتوی نور را به کار برد و تصویر فیزیکی برای آن داشت .
او معتقد بود که:
اگر محیط انتشار نور در کل مسیر انتشار یکسان یاشد نور روی خطی مستقیم حرکت میکند
و برای اثبات این موضوع در کتاب خود به مسیر نوری اشاره کرده است که از یک روزنه در فضائی تاریک منتشر میشود .
یک بار در بصره و بار دیپر درمصر از طرف حکام زمان برای خدمت در دربار فرا خواند ه شد اما او خود را به دیوانگی زد تا مجبور نباشد به حاکمان ظالم خدمت کند
او ترجیح داد با خط خوبی که داشت روزگارش را با رونویسی از کتابها و به قناعت بگذراند
سال 2015 یونسکو به مناسبت هزارمین سال گرد تالیف کتاب المناطر ابن هیئم سال جهانی نور نام گذاری کردند
