مهر به معنی دوستی و محبت و در قدیم قراکانا میگفتند
جشن مهرگان
روز مهر از ماه مهر در شانزدهمین روز مهر از سالنامه ایران باستان است .
که :
مطابق با 10 مهر خورشیدی میباشد .
کلمه ی مهر به معنی دوستی و محبت است .
مهر واسطه و رابطه فروغ محدث و فروغ ازلی و به عبارت دیگر :
واسطه این آفریدگار و آفریدگان است و ایزد محافظ عهد و پیمان است .
در میان تمام جشنهایی که در ایران باستان متداول بود دو جشن از همه بزرگتر و مهم تر بود .
نوروز و مهرگان که پیش در آمد بهار و همراه با سرسبزی طبیعت و رفتن زمستان است .
مهرگان در نیمه ی دوم سال است یعنی این که :
هنگامی که گرمای تابستان سپری و هوای معتدل پاییزی آغاز میگردد.
ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه چنین مینویسد
مهر که نام خورشید است در چنین روزی ظاهر شد به این مناسبت این روز ی ظاهر شد به این مناسبت این روز را بدان منسوب کرده اند .
از سلمان فارسی نقل شده است که ایرانیان در زمان ساسانیان معتقد بودند که خداوندیاقوت را در روز نوروز برای زینت ...بیافرید
و زبرجد را در روز مهرگان و این دو روز را به سایر ایام فضیلت داد چنانکه یاقوت و زبرجد را بر سایر جواهرات
این جشن در قدیم قراکانا میگفتند .
بعدها مهرگان شد و در عربی مهر جان شده است .
این جشن شش روز است . روز آغاز را مهرگان عامه و روز آخر را مهرگان خاصه میگویند .
فردوسی میگوید :
به روز خجسته سر مهر و ماه -----بر سر نهاد آن کیانی کلاه
بفرمود تا آتش بر افروختند -------همه عنبر و زعفران سوختند
پرستیدن مهرگان دین اوست ----تن آسان و خوردن آیین اوست
اگر یادگار است از او مهر و ماه ----بکوش و برنج لیچ منمای چهر
دکتر ذبیح اله صفا میگوید :
در روزهای مهرگان و نوروز پارسیان مشک و عنبر و عود به یکدیگر میدادند و طبقات مردم هر کدام به فراخور توانایی و شغل خود برای پادشاهان هدیه میاورند
در روز مهرگان به خوردن انار و استشمام گلاب را آسیاب ضیافت از بدبختی میدانستند .
