دُبِی (به عربی: دبیّ) (به انگلیسی: Dubai) یکی از شهرها و شیخنشینهای هفتگانهٔ امارات متحده عربی است. این شهر در جنوب کشور ایران و در حاشیهٔ خلیج فارس و در شبه جزیره عربستان واقع شدهاست. دبی بیشترین جمعیت را در میان هفت شیخنشین کشور امارات دارد و بعد از شهر ابوظبی بزرگترین شهر کشور امارات است.
اولین اشارههای تاریخی در دبی از سال ۱۰۹۵ میلادی ثبت شدهاست و اولین نشانههای شهرسازی در دبی به سال ۱۷۹۹ بر میگردد. دبی در سال ۱۸۳۳ توسط شیخ مکتوم بن بطی بن سهیل آل مکتوم به طور رسمی به عنوان یک شهر بنیان نهاده شد. موقعیت جغرافیایی مهم این شهر، باعث شد تا در قرن بیستم به یک بندر مهم تبدیل شود. در سال ۱۹۶۶ و با کشف نفت در دبی، دبی و کشور قطر تصمیم به راهاندازی یک واحد پولی جدید به جای «روپییهٔ خیلج» که قبلأ پول رایج بود گرفتند. کشف نفت منجر شد تا کارگران خارجی برای کار در این شهر به سرعت به آن نقل مکان کنند به طوری که در مدت بسیار کوتاهی ۳۰۰ درصد به جمعیت آن اضافه شد و آن را به یکی از منابع مهم بینالمللی نفت تبدیل کرد. دبی جدید از زمانی که بریتانیا آن را در سال ۱۹۷۱ ترک کرد شروع به شکل گرفتن کرد. در این زمان، دبی به همراه ابوظبی و ۴ شیخنشین دیگر کشور امارات متحده عربی را تأسیس کردند. یک سال بعد شیخنشین رأسالخیمه به کشور امارات پیوست اما قطر و بحرین تصمیم گرفتند که هرکدام یک کشور مستقل باشند. در سال ۱۹۷۳ درهم امارات به عنوان واحد پولی رسمی امارات معرفی شد و به این ترتیب دبی و قطر اتحادیهٔ پولی بین خود را منحل کردند. در سال ۱۹۷۹ در یکی از محلههای دبی با نام جبل علی یک منطقهٔ آزاد تجاری تأسیس شد که به شرکتهای خارجی اجازهٔ واردات و صادرات بدون محدودیت را میداد. با شروع جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۰ سرمایهداران و تاجران پولها و داراییهای خود را از این شهر خارج کردند که باعث شد اوضاع اقتصادی این شهر برای مدتی بحرانی بشود اما با تغییر فضای سیاسی، دوباره رونق خود را به دست آورد.
امروزه دبی به عنوان یک شهر جهانی و تجاری موفق و مهم در منطقه جای خود را پیدا کردهاست. اگرچه اقتصاد دبی با صنعت نفت رشد کرد اما بیشتر درآمد دبی از منطقه آزاد جبل علی، فروش ملک به اتباع خارجی در مناطق آزاد، اعطای اقامت، صدور مجدد کالا، ترانزیت مسافر و کالا و همچنین قسمت بزرگی نیز از گردشگری و دیگر خدمات مالی و تجاری تأمین میشود. دبی به تازگی توجه جهانیان را از طریق ساخت و سازهای بزرگ و عظیم و همینطور رویدادهای تفریحی و ورزشی هیجانانگیز به خود جلب کردهاست.
در سالهای پایانی دههٔ ۲۰۰۰ میلادی به خاطر بحرانهای مالی گسترده در جهان، ساخت و ساز املاک در دبی برای مدت ۳ سال با مشکلات جدی روبهرو شد. هر چند دبی توانست طبق یک برنامه تدریجی و مداوم خود را بهبود بخشد. در سال ۲۰۱۲ دبی ۲۲مین شهر گرانقیمت جهان و گرانقیمتترین شهر خاورمیانه معرفی شد.
دبی تا قبل از سال ۱۸۳۳ میلادی دهکدهای از توابع مشایخ ابوظبی بود، در سال ۱۸۳۳ شیخ مکتوم بن بطی آل مکتوم به همراه ۸۰۰ نفر از خویشاوندان و وابستگان و همراهان خود، از امارت ابوظبی به این دهکده کوچیدند و از آن تاریخ دوران حکمرانی قبیلهٔ آل مکتوم و تأسیس شیخنشین دبی آغاز شد. پیش از این تاریخ، دبی یک روستای کوچک بیش نبود و هیچ امتیازی نسبت به سایر روستاهای اطراف خود نداشت.
نسبت قیبلهٔ آل مکتوم به قبیلهٔ آل بوفلاسه یکی از فروع قبائل بزرگ (بنی یاس) میرسد. اصل نام این قبیله از نام «فلاسة» (خواهر فلاح بن هلال الیاسی جد آل نهیان) حکام امارت ابوظبی گرفته شدهاست. تاریخ نویسان چنین نوشتهاند که «فلاسة» (خواهر فلاح آل نهیان) به ازدواج پسر عموی خود (راشد بن عامر بن هلال الیاسی) در آمد و صاحب چند پسر شد که به (الرواشد) معروف شدند. از آنجاییکه «فلاسة آل نهیان» شخصیت برجستهای بین عشیرهٔ خود بود و از نفوذی قوی برخوردار بود، فرزندانش نام آل بوفلاسه برخود گرفتند و به قبیلهٔ «آل بوفلاسه» مشهور شدند، نسب به نام مادرشان فلاسة آل نهیان. قبیلهٔ بنی یاس از چند قبیلهٔ بزرگ تشکیل یافته بود و به نام «حلف بنی یاس» (پیمان بنی یاس) معروف بود. که بیشتر آنان از قبیلهٔ «فضاعه» نوادگان و عموزادگان یاس بودند، که جد مستقیم «آل نهیان» و «آل مکتوم» میباشد. قبیلهٔ بنی یاس از نفوذ و تمیز خاصی در منطقه برخوردار بودند، و در قیام اتحاد دولت امارات متحده عربی نقش مهمی داشتند.
حکومت قطر و دبی
بر خلاف اکثر امیرنشینهای امارات، حکومت این شهر با حکومت قطر در سال ۱۹۶۶ میلادی سکهای مشترک زدند که به نام « مجلس نقد قطر و دبی» معروف بود، این «سکه» تا قبل از قیام دولت اتحاد امارات در این دوکشور رایج بودهاست. دبی بندری گردشی با جاذبههای مدرن و بعضی جاذبههای تاریخی و طبیعی است. حاکم این امارت، شیخ محمد بن راشد است و نایب حاکم شیخ حمدان بن راشد است. شاید شهر دبی مهمترین شهر امارات باشد. بعد از امارت ابوظبی، پایتخت سیاسی کشور امارات متحده عربی، دبی پایتخت تجارتی امارات به شمار میآید. از جاذبههای این شهر: بازار طلا، جزایر مصنوعی و اماکن تاریخی است.